Жануарлардың ең қас жауы - әртүрлі ауруларды тарататын кенелер. Бұл жәндіктердің шағуын тудыратын ең қауіпті аурулардың бірі - пироплазмоз. Уақытылы емделмесе, ол тіпті өлімге әкелуі мүмкін.

Жылқы пироплазмозы – жылқылардың депрессиямен, қызбамен, сарқырамамен, гемоглобинуриямен көрінетін маусымдық көктемгі жіті ауруы. Ол кене паразитизмі кезеңінде көрінеді: көктемде (сәуірдің аяғынан маусым айының соңына дейін) және күзде (тамыз айының соңынан қарашаның басына дейін). Жазда ауруды тіркеуде үзіліс болады (1,5 ... 2 ай). Бұл көтерілулердің екеуі де кене белсенділігінің маусымдық шыңдарына сәйкес келеді. Инвазия көзі ауру жылқылар және әсіресе симптомсыз, паразит тасымалдаушы құлындар, сондай-ақ зақымданған кенелер болып табылады. Жылқылардан басқа есектер, қашырлар, понилар ауырады. Жылқының денесіне кене сілекейімен түскен қоздырғыштар қан айналым жүйесіне еніп, қызыл қан жасушаларын зақымдап, оларды бұзады, анемия, кейін гемоглобинурия дамиды. Жүрек-тамыр жүйесі мен ас қорыту органдарының қызметі бұзылған.

Симптомдары және ағымы. Кене шағуының инкубациялық кезеңі 8-12 күн. Бастапқы кезеңде дене температурасы көтеріледі. Жылдам шаршау пайда болады, тәбеті нашарлайды, тыныс алу және пульс жиілейді. Келесі 2-3 күнде шырышты қабаттардың гиперемиясы байқалады, содан кейін анемия, жолақты қан кетулермен сарғаю пайда болады. Осы кезеңде колик, ішектің метеоризмі болуы мүмкін. Гемоглобинурия дамиды. Қанда эритроциттер мен гемоглобин саны күрт төмендейді. Буаз биелерді әдетте түсік түсіреді.

Патологиялық-анатомиялық өзгерістер.Өлген жануарларда шырышты және серозды қабаттардың, тері астындағы және дәнекер тіндердің сарғаюы байқалады. Көкбауыр, сондай-ақ бүйрек, бауыр, лимфа түйіндері мөлшері күрт ұлғаяды. Өкпесі ісінген, жүрегі ұлғайған, бұлшық еті салбыраған. Қан кетулер эпикард және эндокард астынан анықталады.

Алдын алу және күресу шаралары. Иксодидті кенелердің жаппай пайда болуымен жылқыларды 5-6 күн сайын кенеге қарсы акарицидтік (бутекс, неоцидол және т.б.) препараттармен өңдейді.